Rijimpressie Mazda MX-30 R-EV
9 oktober 2023Eindelijk! Er is weer een Mazda met wankelmotor! En nog beter: Carnold heeft er in gereden! Aan het aantal uitroeptekens is te zien dat ondergetekende heeft uitgekeken naar de Mazda MX-30 R-EV PHEV. Het is natuurlijk bewonderenswaardig dat Mazda vasthoudt aan haar eigen inzichten op het gebied van engineering, en tegelijkertijd is het ook gedurfd. Mazda is een relatief kleine fabrikant die weliswaar miljarden in de ontwikkelingen van nieuwe auto’s investeert, maar die miljarden moeten wel terugverdiend worden. En dat gaat wat minder makkelijk dan bij Toyota of Hyundai. Met de nieuwe Mazda CX-reeks SUV’s die wereldwijd geïntroduceerd werd zal dat wel lukken, maar met een gedurfd concept met wankelmotor als range-extender is die return on investment nog niet zo zeker. Wat wel zeker is: de MX-30 R-EV appelleert aan de diepgewortelde passie voor de Wankelmotor van miljoenen Mazda-fans. De vraag is of de verhouding tussen ratio en emotie voldoende in balans is om een MX-30 aan een groter publiek aan de man te brengen. Want de MX-30 R-EV is een interessante auto, en niet alleen voor petrolheads.
Kleine accu, grote tank
Mazda noemt de R-EV een PHEV: hij heeft een 50 liter brandstoftank en een 17,8 kWh accu. Het rijbereik als EV is 85 kilometer, op benzine kan hij nog eens 515 kilometer rijden. Dat zijn de cijfers die Mazda opgeeft, en daarbij valt op dat het theoretische brandstofverbruik aan de hoge kant is: rond de 1 op 10. Of dat in de praktijk ook werkelijk zo hoog is, zal blijken tijdens de eerste kennismaking met de MX-30 rondom München. Daar mag hij zijn kunnen bewijzen op de Autobahn en de omliggende Bundesstrassen. De 830 cc metende enkelschijfs-Wankelmotor levert 75 pk en kan de wielen niet rechtstreeks aandrijven, hij werkt puur als generator. De elektromotor krijgt in de R-EV 20 kilowatt extra vermogen en levert nu 125 kW of 170 pk. De wankelmotor heeft aanzienlijk minder piekvermogen dan de elektromotor, maar de accu met bijna 18 kWh heeft voldoende capaciteit om de gaten in te vullen. Het is in de basis hetzelfde principe als de Nissan e-Power waarbij de accu het vermogen aanvult.
In tegenstelling tot de Nissan e-Power modellen kan de MX-30 R-EV wel opgeladen worden, met 11 kW aan een driefasen-lader, of met 36 kW gelijkstroom. Dat betekent dat je minimaal een halfuurtje moet snelladen om weer verder te kunnen. Maar net als de e-Power is de R-EV een auto die moeilijk in vastomlijnde definities te vangen is: het is een puur elektrische auto in de zin dat hij door een elektromotor aangedreven wordt, het is een zuivere PHEV die een groter bereik op benzine heeft dan op elektriciteit.
Rijmodus is energiebeheer
Hoog tijd om eens achter het stuur te stappen, maar we kijken nog even naar de verschillen tussen de EV en R-EV voordat we op de startknop drukken. De R-EV heeft drie rijmodi: EV, Normal en Charge. De werking hiervan is niet wezenlijk anders dan bij andere merken, maar Mazda heeft er wel een eigen twist aan gegeven: in EV wordt de wankelmotor bijgeschakeld als de kickdown geactiveerd wordt, en ook in de Normal modus is dat het geval. Echter, in Normal modus zal de R-EV nog steeds zoveel mogelijk op de accu rijden en ook alleen bij kickdown de wankelmotor starten. Charge mode biedt de mogelijkheid om een state of charge in te stellen (in stappen van 10%) waarbij de wankelmotor draait totdat dat percentage bereikt is en zal blijven draaien om dat percentage te handhaven.
Mazda heeft een mooie route uitgezet rondom München die grotendeels over landwegen gaat. Een route over heuvels, door dorpjes en met een maximum snelheid van 100 km/u tussen de dorpen. We zijn duidelijk niet in Nederland, getuige de maximumsnelheid en het gebrek aan snelheidsremmers. De MX-30 R-EV voelt aanzienlijk lichtvoetiger aan dan de EV, natuurlijk ligt het zwaartepunt door de accu onder de wagenbodem erg laag, maar hij is kennelijk ook lichter dan de EV. Het is een fijne stuurmansauto, die qua aard overeenkomt met de MX-5: je koopt ‘m niet voor het praktische, maar wel voor het plezierige aspect. De kalibratie van de aandrijflijn laat niets te wensen over, de reacties op het gas- en rempedaal zijn mooi gebalanceerd en het stuurgevoel – licht en direct – is uitermate plezierig. Met de flippers achter het stuur kun je de mate van regeneratie instellen, maar over het algemeen zul je ze niet gauw gebruiken. De rijmodus-schakelaar beïnvloedt alleen het energiegebruik, er is geen mogelijkheid om voor Comfort, Normaal of Sport te kiezen, en eerlijk gezegd is dat ook geen gemis.
Sportief, maar bovenal comfortabel
Het onderstel is comfortabel, met een sportief randje. Dwarsrichels en gaten in de weg (hoewel ze zeldzaam zijn op de testroute) brengen de R-EV niet van de wijs en bovendien is het onderstel erg stil. En dat karakteriseert de MX-30 R-EV: Hij rijdt als een echte Mazda: overal schemert een scheut sportiviteit door, maar voor dagelijks gebruik is er ook genoeg rust en comfort. Net als bij de overige modellen van het merk blinkt de MX-30 in de interactie tussen auto en bestuurder. De MX communiceert op een need to know basis met de bestuurder. Alle informatie wordt ondubbelzinnig en subtiel overgebracht. Op twee punten wijkt de MX-30 af: het paneel voor de climate control is een touchscreen, maar met fysieke knoppen aan weerszijden. Hier breekt Mazda met de gewoonte om alles met fysieke knoppen uit te voeren. En in de tweede plaats is er de versnellingshendel die anders dan anders werkt. De hendel blijft in de positie van gekozen ‘versnelling’ staan. De meeste merken hebben een shift by wire hendel die tergukeert naar een middenstand (zoals bij de Toyota hybrides gebruikelijk was / is), maar deze ‘pook’ blijft vaststaan in de gekozen positie – dat vergt enige gewenning.
Een echte Range Extender
Dan de wankelmotor: het is een bijzondere gewaarwording om deze aan het werk te horen. Ik moest de MX-30 in Charge modus zetten om de motor in te schakelen. Hij klinkt een beetje als een compressor op de achtergrond en hij draait op een relatief constant toerental. Relatief, want afhankelijk van de vermogensvraag varieert het toerental wel. Als je stevig optrekt in Charge-modus, dan hoor je de wankelmotor iets optoeren. Omdat de MX-30 behoorlijk stil is, het is een echte EV in dat opzicht, hoor je de wankelmotor wel zodra hij draait. Maar nooit op een onaangename manier. De motor draait overigens niet meer dan nodig is: zodra het heuvelaf gaat en de elektromotor gaat regenereren, dan schakelt de wankelmotor onmiddellijk uit. Zodra je het gaspedaal weer iets intrapt springt de wankelmotor weer aan. Hoewel de wankelmotor een enkelschijfs motor is, is de balans wel heel goed. Afgezien van wat achtergrondgeluid produceert de rotary renge extender geen trillingen. Ik heb de motor laten laden van 30 naar 80 procent state of charge, afhankelijk van de elektriciteitsvraag die je rijstijl vraagt, komt het verbruik uit op 5 tot 6 liter per 100 kilometer. Het is lastig om op basis van deze korte testrit iets te zeggen over het benzineverbruik, maar bij een rijsnelheid van 80 kilometer per uur en een lege accu (waarbij je dus niet tot meer dan 50 procent oplaadt) kun je rekenen op ongeveer 5 liter per 100 kilometer, op voorwaarde dat je een anticiperende, kalme rijstijl hebt. Vanaf 100 kilometer per uur ligt dat op 6 liter per 100 kilometer. In dat opzicht is het wel een echte EV: het verbruik is sterk afhankelijk van de rijomstandigheden, maar dan bij een reguliere verbrandingsmotor. Maar de voorgespiegelde 1 op 10 is echt te pessimistisch.
De eerste indruk van de MX-30 R-EV is goed, als je hem op de juiste manier benadert. En dat is als extra auto voor de dagelijkse, korte ritten die niet als hoofdauto of gezinsmobiel dienst hoeft te doen. In dat opzicht is er weer de parallel met de MX-5: die kies je ook niet als hoofdauto voor het gezin. De MX-30 is ook een heerlijke rijdersauto, als je maar niet regelmatig honderden kilometers over de snelweg rijdt. Hij kan het heel goed, maar dan werkt hij wel buiten zijn efficiënte bereik. Echter, op binnenwegen en in de stad blinkt hij uit: hij is geweldig stil en comfortabel, en hij biedt een fikse dosis rijplezier. Je moet ‘m echt zien als EV met range extender (daarom heet ‘ie ook R-EV): dus opladen wanneer het kan, en de wankelmotor gebruiken als je accu buiten adem is. In een ander opzicht gaat de vergelijking met de MX-5 spaak: hij biedt ruimte aan vijf inzittenden en hij heeft een normale kofferbak. Als grocery getter is het een perfecte auto. De MX-30 was al een gedurfde auto, en het getuigt van lef dat Mazda de wankelmotor nu als range-extender inzet. Het is in hoge mate een liefhebbersauto, maar met genoeg rationele kwaliteiten om de EV-rijder met actieradiusvrees over de drempel te trekken.
